کد: ۱۲۰
کاهوی وحشی گیاهی است دو ساله به بلندی ۱۰۰ – ۶۰ سانتی متر . این گیاه در دامنه های البرز ، کندوان ، مزارع کرج ، اذربایجان در اطراف تبریز ، زنجناب ، همدان ، بلوچستان ، خراسان ، کرمان ، تخت جمشید ، تنگه امامزاده اسمعیل و در جنوب غربی ایران در شایزان و در بیشه دیده می شود .
مشخصات کاهوی وحشی
کاهو وحشی گونه های یکساله و دو ساله و چند ساله دارد برگهای ان ریشه ای به رنگ سبز مات ، دراز و بدون چربی و خشن و تلخ مزه ، در بعضی گونه ها با بوی تند و نامطبوع ، دارای بریدگی و دندانه دار که معمولا دندانه ها به خارهای کوچک منتهی می شود . گلهای ان زرد است و معمولا در کنار جاده ها و اراضی سنگلاخ متروک می روید . کاهوی وحشی را در برخی مناطق کاهوی سمی هم گویند زیرا مقدار ماده سمی و مخدر لاکتوکاروم در ان زیادتر از کاهوی پرورشی است .
طریقه مصرف کاهوی وحشی
کاهوی وحشی یکی از انواع گیاهان خودرو می باشد. این گیاه بیشتر در مناطق اروپای مرکزی و آسیای شمالی رشد می کند اما امروزه در شمال آمریکا و قسمت های دیگر اروپا نیز یافت می شود. برای مصرف این گیاه می توانید از چای آن نیز با عنوان چای کاهو وحشی نیز استفاده کنید. کاهوی وحشی را در برخی مناطق کاهوی سمی نیز می نامند. خواص کاهوی وحشی بسیار زیاد است که از جمله آنها می توان به درمان آسم، تامین کننده آهن و ویتامین های بدن و… اشاره کرد.
بخش دارویی کاهوی وحشی متشکل از دو بخش شیرابه و برگ خشک شده است.
اگر از تنتور کاهوی وحشی استفاده می کنید آن را روزانه به میزان ۱ الی ۲ میلی گرم در سه نوبت مصرف کنید. همچنین می توانید جوشانده برگ و ساقه کاهو را به مقدار سی الی پنجاه گرم در هزار گرم آب مصرف کنید.
همان طور که بالاتر ذکر شد می توانید از چای کاهو وحشی نیز استفاده کنید که طریقه مصرف آن به این شکل است :
- یک قاشق چای خوری برگ های خشک شده این کاهو را درون قوری چای بریزید.
- دو فنجان آب جوش را روی برگ ها بریزید و اجازه دهید به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه دم بکشد. البته توجه داشته باشید که هر چقدر چای بیشتر دم بکشد بهتر خواهد بود و قوی تر عمل می کند.
- چای را از صافی رد کرده و سپس سرو کنید.
این چای را به راحتی در منزل می توانید تهیه کنید.
خواص درمانی کاهوی وحشی
کاهوی وحشی از نظر حکمای طب سنتی دارای طبع سرد و مرطوب می باشد اما کاهو وحشی با تخم سیاه رطوبت کمتری دارد. در هندوستان از جوشانده این گیاه به عنوان نرم کننده، ضدعفونی کننده، خواب آور، درمان آسم، سیاه سرفه و سل ریوی استفاده می شود.
همچنین از دیگر خواص درمانی کاهوی وحشی می توان به درمان گیاهی تب و درمان تشنجات و تحریکاتی که منشا عصبی دارند بدون تجمع خون و یا ایجاد یبوست و بی اشتهایی، خلط آور، زیاد کننده ادرار، درمان بی خوابی، تسکین دهنده قولنج و دردهای شکم، دردهای ناشی از پریود در بانوان، درد های عضلانی و همچنین تربیت نیروی جنسی اشاره کرد.
لاکتوکاروم موجود در این کاهو مسکن و خواب آور است و همچنین در پزشکی برای گشاد کردن مردمک چشم از آن استفاده می شود. شیره این گیاه دارای ماده ی تریداس است که مسکن و ضد درد به شمار می آید. از ترکیب برگهای این گیاه به همراه دم کرده گیلاس برای درمان سرفه های دردناک نیز استفاده می شود.
البته توجه داشته باشید که هیچگاه گیاهی را بدون آگاهی از خواص دارویی آن مورد استفاده قرار ندهید زیرا برخی از گیاهان دارای واکنش های شدید دارویی می باشند بنابراین توصیه می شود قبل از مصرف این گیاهان دارویی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
ترکیبات شیمیایی کاهوی وحشی
از نظر ترکیبات شیمیایی در دانه های گونه I. serriola ماده تلخ ، الکالوئید و لاکتوسین وجوددارد . در گیاه تازه در حدود ۰۰۱۹/۰ درصد و در گیاه خشک ۰۷۱/۰ درصد اکسالیک اسید یافت می شود و به علاوه از گیاه ، ماده لاکتوکوپیکرین جدا شده است.
در گزارش تجزیه دیگری امده است که در دانه هیا گیاه حدود ۲/۳۵ درصد از یک نوع روغن نیم خشک که خاصیت خواب اور و ضد تب دارد و در شیرابه گیاه نیز لاکتوکاروم و بیش از ۵۵ درصد شیرابه لاکتوکاروم را لاکتوسرین تشکیل میدهد. چون در اب حل نمی شود برای به دست اوردن ان باید ماده لاکتوکاروم را در الکل جوش قرار دهند و این ماده را به دست اورند.
خواص – کاربرد کاهوی وحشی
کاهوی وحشی نیز از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی سرد و مرطوب است و کاهوی وحشی با تخم سیاه ان دارای رطوبت کمتر از کاهوی وحشی با تخم سفید است. از نظر خواص مشابهت زیادی به کاهوی مزروع دارد ولی برگهای ان در موارد زیادی جانشین هند باء بری است.
در هندوستان از جوشانده تخم گونه L .serriola به عنوان نرم کننده و از خود گیاه به عنوان خنک کننده ، ارام بخش ، مدر ، معرق ، ضد عفونی کننده ، خواب اور و نرم کننده سینه استفاده می شود و برای برونشیت و اسم و سیاهسرفه و سل ریوی مفیداست.
سمیت لاکتوکاروم کمتر از تریاک است و داروی موثری برای تسکین تشنجات و تحریکها ی نسجی است که منشا عصبی دارند بدون این که موجب تجمع خون به مغز شود یا ایجاد یبوست و بی اشتهایی بنماید و مقدار خوراک ان ۵/۰ – ۱/۰ گرم در روز است جوشانده برگ و ساقه این کاهو به مقدار ۵۰ – ۳۰ گرم در هزار گرم اب مصرف میشود. گونه وحشی دیگری از جنس Lactuca در ایران می روید که کاربرد دارویی ندارد.
